Usamodzielnienie

Pełnoletni wychowanek rodzinnej lub instytucjonalnej pieczy zastępczej, który opuszcza rodzinę zastępczą, Rodzinny Dom Dziecka lub placówkę, jest objęty pomocą prawną, psychologiczną i finansową oraz wsparciem w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych i w znalezieniu zatrudnienia. Celem owej interdyscyplinarnej pomocy i pracy socjalnej jest życiowe usamodzielnienie wychowanka i integracja młodego człowieka ze środowiskiem.

Pomoc przysługuje również osobom, których pobyt w rodzinie zastępczej lub Rodzinnym Domu Dziecka ustał 6 miesięcy przed osiągnięciem przez wychowanka pełnoletność, z powodu śmierci opiekuna zastępczego.

Pomoc nie przysługuje natomiast osobom usamodzielnianym, które przebywają w domu pomocy społecznej albo innej placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom z niepełnosprawnością lub przewlekle chorym.

Przyznania pomocy na usamodzielnienie można odmówić w przypadku, gdy:

1. istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc zostanie wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem lub zostanie zmarnotrawiona,
2. osoba usamodzielniana przed osiągnięciem pełnoletność opuściła samowolnie pieczę zastępczą,
3. osoba usamodzielniana przerwie naukę i nie podejmie zatrudnienia lub bez uzasadnionej przyczyny uchyla się od podjęcia proponowanego jej zatrudnienia;
4. stosunek pracy z osobą usamodzielnianą został rozwiązany bez wypowiedzenia z winy pracownika,
5. osoba usamodzielniana zostanie skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne lub skarbowe.

Opiekun usamodzielnienia

Osoba usamodzielniana, co najmniej rok przed dniem, w którym ma osiągnąć pełnoletność, zobowiązana jest do wskazania osoby do pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przedstawienia pisemnej zgody tej osoby.

Wniosek o wskazanie opiekuna usamodzielnienia jest do pobrania pod następującym linkiem.

Opiekunem usamodzielnienia może zostać:

• osoba tworząca rodzinę zastępczą lub prowadząca Rodzinny Dom Dziecka,
• wychowawca lub psycholog w placówce,
• koordynator rodzinnej pieczy zastępczej,
• pracownik socjalny Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie,
• inna osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą.

Zadeklarowany wybór opiekuna usamodzielnienia musi zostać zaakceptowany przez Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Żyrardowie.

Indywidualny Program Usamodzielnienia (IPU)

Indywidualny Program Usamodzielnienia [IPU] jest to dokument, który osoba usamodzielniana opracowuje wspólnie ze swoim opiekunem usamodzielnienia, nie później niż miesiąc przed dniem, w którym osiągnie pełnoletność. Program ten uwzględnia cele i plany wychowanka, dotyczące jego ewentualnej dalszej edukacji, kierunku kształcenia czy podjęcia zatrudnienia. Indywidualny Program Usamodzielnienia musi zostać zatwierdzony przez Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Żyrardowie.

W przypadku zmiany sytuacji życiowej osoby usamodzielnianej, możliwe jest wprowadzenie zmian do Programu. Każda zmiana musi odbyć się w porozumieniu z opiekunem usamodzielnienia, a następnie zostać zatwierdzona przez dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie.

Po zakończeniu procesu usamodzielnienia – wychowanek, wraz z opiekunem usamodzielnienia i Dyrektorem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, dokonują oceny końcowej procesu usamodzielnienia i stopnia realizacji założonych w Indywidualnym Programie Usamodzielnienia celów.

Warunki przyznania pomocy finansowej osobie usamodzielniającej się

Złożenie wniosku i przedstawienie Indywidualnego Programu Usamodzielnienia

Warunkiem przyznania pomocy finansowej osobie usamodzielniającej się jest złożenie przez nią

wniosku, którego wzór jest do pobrania pod następującym linkiem.oraz posiadanie zatwierdzonego Indywidualnego Programu Usamodzielnienia, w którym został określony zakres współpracy z opiekunem usamodzielnienia, przedstawiony plan dalszego kształcenia i uzyskania wykształcenia bądź kwalifikacji zawodowych oraz opisane zamiary związane z uzyskaniem odpowiednich warunków mieszkaniowych czy przyszłej pracy.

Okres pobytu w pieczy zastępczej

Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 821), osobie usamodzielnianej, opuszczającej pieczę zastępczą, w której została umieszczona na podstawie orzeczenia sądu, może zostać udzielona pomoc na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie oraz na zagospodarowanie, jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez:

• co najmniej 3 lata, jeżeli była to rodzina zastępcza spokrewniona,
• co najmniej rok, jeżeli była to rodzina zastępcza niezawodowa, zawodowa, Rodzinny Dom Dziecka lub instytucjonalna piecza zastępcza.

Do okresów pobytu w pieczy zastępczej wlicza się okres pobytu osoby pełnoletniej w rodzinie zastępczej, Rodzinnym Domu Dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej od momentu uzyskania pełnoletności do opuszczenia pieczy zastępczej oraz okresy pobytu w:

• domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną;
• domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży;
• schronisku dla nieletnich;
• zakładzie poprawczym;
• specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym;
• specjalnym ośrodku wychowawczym;
• młodzieżowym ośrodku socjoterapii, zapewniającym całodobową opiekę;
• młodzieżowym ośrodku wychowawczym, jeżeli orzeczenie sądu o umieszczeniu w pieczy zastępczej nie zostało uchylone.

Kryterium dochodowe

Pomoc na usamodzielnienie oraz pomoc na zagospodarowanie jest przyznawana osobie usamodzielnianej, której dochód miesięczny nie przekracza kwoty 1 200,00 zł.

W przypadku, gdy dochód ten przekracza kwotę 1 200,00 zł, można przyznać pomoc na usamodzielnienie lub pomoc na zagospodarowanie, jeżeli jest to uzasadnione sytuacją mieszkaniową, dochodową, majątkową lub osobistą.

Osoby usamodzielniane są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał pomoc na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie i zagospodarowanie, o każdej zmianie ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która ma wpływ na prawo do tych świadczeń.

Formy pomocy finansowej dla osób usamodzielniających się

Pomoc dla osób usamodzielnianych jest przyznawana lub udzielana na ich wniosek.

Pomoc na kontynuowanie nauki

Wniosek o przyznanie pomocy na kontynuowanie nauki jest do pobrania pod następującym linkiem.Pomoc na kontynuowanie nauki przyznaje się osobie usamodzielnianej, jeżeli kontynuuje naukę:

• w szkole,
• w zakładzie kształcenia nauczycieli,
• na uczelni,
• na kursach, jeśli zostały uwzględnione w Indywidualnym Programie Usamodzielnienia;
• u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego.

Pomoc na kontynuowanie nauki przyznaje się na czas nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25. roku życia. Pomoc przysługuje w czasie trwania odpowiednio roku szkolnego, roku akademickiego, kursu albo przygotowania zawodowego.

Wysokość pomocy na kontynuowanie nauki wynosi 526,00 zł miesięcznie.

Pomoc na kontynuowanie nauki nie przysługuje w przypadku, gdy osoba usamodzielniana:

• kontynuuje naukę w szkole ponadpodstawowej lub uczelni, która zapewnia nieodpłatną naukę i nieodpłatne pełne utrzymanie,
• bez uzasadnionych powodów zmieniła trzykrotnie, na tym samym poziomie kształcenia, szkołę, zakład kształcenia nauczycieli lub uczelnię, kurs lub przygotowanie do wykonywania zawodu,
• została umieszczona w zakładzie karnym.

Pomoc na kontynuowanie nauki można zawiesić w przypadku, gdy:

• w trakcie kształcenia w zakładzie kształcenia nauczycieli lub w uczelni osoba usamodzielniana przebywa na urlopie od zajęć,
• osoba usamodzielniana nie realizuje Indywidualnego Programu Usamodzielnienia.

Pomoc na usamodzielnienie

Wniosek o przyznanie pomocy na usamodzielnienie jest do pobrania pod następującym linkiem.Pomoc na usamodzielnienie może zostać wypłacona, w zależności od ustaleń Indywidualnego Programu Usamodzielniania, jednorazowo lub w ratach, nie później jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26. roku życia.

Wysokość pomocy na usamodzielnienie jest uzależniona od formy i czasu przebywania w pieczy zastępczej i wynosi:

1. w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą spokrewnioną – nie mniej niż 3 470,00 zł, jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres co najmniej 3 lat;
2. w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, Rodzinny Dom Dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-wychowawczą:

• nie mniej niż 6 939,00 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres powyżej 3 lat,
• nie mniej niż 3 470,00 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres od 2 do 3 lat,
• nie mniej niż 1 735,00 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres od 1 do 2 lat.

Gdy osoba usamodzielniana otrzymuje pomoc na kontynuowanie nauki – pomoc na usamodzielnienie jest wypłacana po zakończeniu pobierania pomocy na kontynuowanie nauki.

Jednak, w uzasadnionych przypadkach, pomoc na usamodzielnienie może zostać wypłacona w trakcie otrzymywania pomocy na kontynuowanie nauki.

Pomoc na zagospodarowanie

Wniosek o przyznanie pomocy na zagospodarowanie jest do pobrania pod następującym linkiem.Pomoc na zagospodarowanie może być przyznana w formie rzeczowej. Wypłaca na jest jednorazowo, nie później niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26. roku życia, w wysokości nie niższej niż 1 577,00 zł, a w przypadku osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności w wysokości nie niższej niż 3 154,00 zł.

Szczegółowych informacji na temat pomocy osobom usamodzielnianym udzielają pracownicy Zespołu ds. Wsparcia Rodziny i Systemu Pieczy Zastępczej oraz Zespołu ds. Świadczeń w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Żyrardowie.