Ułatwienia dostępu

Dostosuj preferencje dotyczące zgody

Używamy plików cookie, aby pomóc użytkownikom w sprawnej nawigacji i wykonywaniu określonych funkcji. Szczegółowe informacje na temat wszystkich plików cookie odpowiadających poszczególnym kategoriom zgody znajdują się poniżej.

Pliki cookie sklasyfikowane jako „niezbędne” są przechowywane w przeglądarce użytkownika, ponieważ są niezbędne do włączenia podstawowych funkcji witryny.... 

Zawsze aktywne

Niezbędne pliki cookie mają kluczowe znaczenie dla podstawowych funkcji witryny i witryna nie będzie działać w zamierzony sposób bez nich.Te pliki cookie nie przechowują żadnych danych umożliwiających identyfikację osoby.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Funkcjonalne pliki cookie pomagają wykonywać pewne funkcje, takie jak udostępnianie zawartości witryny na platformach mediów społecznościowych, zbieranie informacji zwrotnych i inne funkcje stron trzecich.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Analityczne pliki cookie służą do zrozumienia, w jaki sposób użytkownicy wchodzą w interakcję z witryną. Te pliki cookie pomagają dostarczać informacje o metrykach liczby odwiedzających, współczynniku odrzuceń, źródle ruchu itp.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Wydajnościowe pliki cookie służą do zrozumienia i analizy kluczowych wskaźników wydajności witryny, co pomaga zapewnić lepsze wrażenia użytkownika dla odwiedzających.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Reklamowe pliki cookie służą do dostarczania użytkownikom spersonalizowanych reklam w oparciu o strony, które odwiedzili wcześniej, oraz do analizowania skuteczności kampanii reklamowej.

Brak plików cookie do wyświetlenia.

Prawa i obowiązki rodziców biologicznych

Wnioski o dofinansowanie
ze środków PFRON

Informator dla osób z niepełnosprawnością

Władza rodzicielska

Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom i powinna być wykonywana w taki sposób, by nie naruszała interesu i dobra dziecka. Rodzice mają ustawowy obowiązek i prawo do wykonywania pieczy nad swoim dzieckiem i jego majątkiem. Zobowiązani są również do wychowywania potomka z poszanowaniem jego praw i godności.

Ograniczenie praw rodzicielskich może nastąpić tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu, wydanego ze względu na zaistnienie sytuacji wymienionych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359), świadczących o tym, że dobro dziecka jest zagrożone.

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej jest jedną z kilku form ograniczenia władzy rodzicielskiej rodzicom biologicznym.

Rodzice wówczas pozostają opiekunami prawnymi małoletniego i nadal mają prawo do decydowania o istotnych dla dziecka sprawach, jak zgoda na leczenie czy zabieg, złożenie wniosku o paszport, dowód osobisty lub orzeczenie o niepełnosprawności, a także o zgodę na przyjęcie lub odrzucenie spadku.

Jeżeli jednak rodzice biologiczni nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka – sąd opiekuńczy może pozbawić ich władzy rodzicielskiej, co wiąże się z utratą wszelkich praw do decydowania w sprawach dziecka. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.

Sąd może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej również wtedy, gdy nie realizują zaleceń ujętych w postanowieniu o ograniczeniu im władzy lub, gdy mimo udzielonej pomocy, nie ustały przyczyny umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej, a w szczególności wtedy, gdy rodzice trwale nie interesują się dzieckiem.

W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie. Zawieszenie będzie uchylone, gdy jego przyczyna ustanie.

Rodzice dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej mają prawo wnioskować do sądu o przywrócenie im władzy rodzicielskiej, gdy uznają, że ustały przyczyny ingerencji sądu w jej zakres. Sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.

Kontakty rodziców biologicznych z dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej

Zgodnie z Konwencją o prawach dziecka – każde dziecko ma prawo do kontaktów z rodzicami, w przypadku rozłączenia z nimi. Niezależnie od tego, czy władza rodzicielska została rodzicom ograniczona, zawieszona czy zostali jej pozbawieni.

Rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

Kontakty z dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej mogą przyjmować różną formę, np.:

  1. przebywanie z dzieckiem
    1. spotkania w siedzibie PCPR,
    2. spotkania w innym ustalonym z opiekunem zastępczym miejscu,
    3. odwiedziny w placówce,
    4. zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, np. na spacery lub do domu rodzinnego, jeżeli sąd wyrazi na to zgodę;
  2. pośrednie porozumiewanie się
    1. rozmowy telefoniczne,
    2. rozmowy poprzez komunikatory internetowe,
    3. korespondencja pocztowa lub elektroniczna.

Jeżeli wystąpi trudność w osiągnięciu porozumienia, co do sposobu realizowania kontaktów z dzieckiem, pomiędzy opiekunem zastępczym a rodzicem – rodzic biologiczny ma prawo wystąpić do sądu z wnioskiem o uregulowanie kontaktów.

Sąd opiekuńczy, orzekając w takiej sprawie, może zobowiązać rodziców do określonego postępowania – skierować ich na terapię lub konsultację ze specjalistą oraz wskazać sposób kontroli wykonania wydanych zarządzeń.

W zależności od sytuacji – sąd opiekuńczy może zmienić rozstrzygnięcie w sprawie kontaktów, jeżeli wymagać tego będzie dobro dziecka.

W szczególnych przypadkach, ze względu na dobro dziecka – sąd opiekuńczy ograniczy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem. Jeżeli natomiast utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem poważnie zagraża jego dobru lub je narusza, sąd zakaże ich utrzymywania.

Sąd opiekuńczy może wydać zarządzenie o:

  • zakazie spotykania się z dzieckiem,
  • zakazie zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,
  • zezwoleniu na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców, opiekuna, kuratora sądowego lub innej wskazanej przez sąd osoby,
  • ograniczeniu kontaktów do określonych sposobów porozumiewania się na odległość,
  • zakazie porozumiewania się na odległość.

Obowiązek alimentacyjny rodziców biologicznych wobec dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, rodzice biologiczni są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że posiada dochód, który wystarcza na jego utrzymanie. Dochodem dziecka nie jest jednak ani świadczenie, finansowane ze środków budżetu państwa, na pokrycie kosztów utrzymania w pieczy zastępczej, ani dodatkowe świadczenie wychowawcze. Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej nie zwalnia rodziców z owego obowiązku, niezależnie od zarządzeń sądu w sprawie ograniczenia, zawieszenia czy pozbawienia władzy rodzicielskiej.

Fakt osiągnięcia przez dziecko pełnoletności również nie oznacza, że obowiązek alimentacyjny rodziców wygasa. Jeżeli bowiem uprawniony do alimentów nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać, kształci się lub przyucza do zawodu – obowiązek alimentacyjny nadal powinien być realizowany.

Aby obowiązek alimentacyjny został uchylony – należy złożyć do sądu pozew o jego uchylenie.

Opiekun sprawujący zastępczą opiekę nad dzieckiem lub Dyrektor PCPR są uprawnieni do złożenia pozwu o alimenty od rodziców biologicznych. Natomiast w sytuacji, gdy dziecko przebywa w pieczy zastępczej rok – Dyrektor PCPR ma obowiązek taki pozew złożyć, jeżeli rodzice nie płacą alimentów dobrowolnie.

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej do ich otrzymywania oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Brak pracy w wyuczonym zawodzie nie jest jednak przesłanką do oddalenia powództwa alimentacyjnego, jeżeli istnieje możliwość zatrudnienia w innym zawodzie. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1959 r. (III CR 212/58, OSN 1960, nr 2, poz. 48), przy ocenie, czy i w jakim zakresie dana osoba powinna zostać obciążona obowiązkiem alimentacyjnym, bierze się pod uwagę jej potencjalnie największe możliwości zarobkowe, a nie aktualną sytuację majątkową i zarobkową.

Sąd opiekuńczy zasądza bądź nie, alimenty na rzecz dziecka oraz decyduje o ich wysokości.

W przypadku zmiany sytuacji dziecka możliwe jest również wystąpienie do sądu o zmianę orzeczenia w sprawie wysokości alimentów.

Opiekun zastępczy oraz Dyrektor PCPR uprawnieni są również do złożenia wniosku do komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w przypadku, gdy rodzic biologiczny uchyla się od płacenia zasądzonych alimentów.

Odpłatność za pobyt dziecka w pieczy zastępczej

Rodzice biologiczni, zgodnie z art. 193 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 821), ponoszą miesięczną opłatę, za pobyt dziecka w pieczy zastępczej, w wysokości świadczeń oraz dodatków przyznanych na jego utrzymanie.

Jeżeli dziecko zostało umieszczone w rodzinie zastępczej spokrewnionej, opłata za pobyt dziecka w tej rodzinie wynosi 694 zł miesięcznie. Jeżeli natomiast dziecko przebywa w rodzinie zastępczej niezawodowej, zawodowej albo w rodzinnym domu dziecka – opłata ta wynosi 1052 zł miesięcznie. Dodatkowo, w przypadku dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności lub umieszczonego w pieczy zastępczej na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich – opłata wzrasta o 211 zł miesięcznie. W sytuacji, gdy rodzina zastępcza pobiera świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka na podstawie ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 1876, 2369) – wysokość opłaty będzie odpowiadała wysokości przyznanego tej rodzinie świadczenia. Jeżeli dziecko przebywa w instytucjonalnej pieczy zastępczej – odpłatność za jego pobyt wylicza się na podstawie średnich aktualnych wydatków ponoszonych na dziecko umieszczone w placówce.

Ograniczenie, pozbawienie lub zawieszenie władzy rodzicielskiej nie zwalnia rodzica biologicznego z obowiązku odpłatności za pobyt dziecka w pieczy zastępczej.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Żyrardowie, jako jednostka właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w pieczy zastępczej, prowadzi postępowania administracyjne w przedmiocie ustalenia odpłatności za pobyt dzieci z powiatu żyrardowskiego w pieczy zastępczej. Ustalenie opłaty następuje w drodze decyzji. Od wydanej decyzji, zgodnie z zasadami określonymi w Kodeksie postępowania administracyjnego, służy rodzicowi odwołanie.

Odpłatność naliczana jest od dnia umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej. Rodzice biologiczni opłatę ponoszą wspólnie. Odsetki ustawowe naliczane są od pierwszego dnia kolejnego miesiąca, w którym decyzja ustalająca odpłatność stała się ostateczna. Należności z tytułu nieponoszenia opłaty podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Jeżeli okres zaległości przekroczy 12 miesięcy – dane dłużnika zostaną przekazane do Biura Informacji Gospodarczej.

Rodzice nie ponoszą opłaty za okres, w którym dziecko umieszczone w pieczy zastępczej przebywa u nich.

Istnieje możliwość ubiegania się o umorzenie w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenie terminu płatności, rozłożenie na raty lub odstąpienie od ustalenia opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej. Warunki zastosowania wskazanych ulg zostały określone w UchwaleNr XI/54/19 Rady Powiatu Żyrardowskiego z dnia 29 paździenika 2019 r.